Deprem uzmanı Prof. Dr. Naci Görür Hoca sabırla ve tane tane anlatıyor. Diyor ki: Dünyada 13 milyon yıldan beri deprem devam ediyor; bir o kadar da devam edecek. Bu depremlerin yerleri belli, zamanları kayıtlı.”
Çağdaş toplumlar, yaşanan deprem felaketlerinden ders aldılar ve şehirlerini ona göre kurdular. Şehirleşmenin bir bedeli vardı. Bu medeniyet bedelini ödeyerek depreme ve diğer afetlere karşı önlem aldılar.
Biz Naci Hocamızın söylediklerini kavrayamadık ya da kavramak istemedik. Yetmiş yıldır binlerce insanımız enkaz altında can verdi, binlercesi sakat kaldı. Bu acılardan ders almadık. Ders alsaydık yerleşim yoğunluklarına, inşaat alanlarına, yapı sistemlerine ve kullanılan malzemeye özen gösterirdik.
Bir bina depremde niçin yıkılır? Fay hattı üzerine ya da çok yakınına yapılmıştır. Atılan temel zemine uygun değildir, çok sığdır. Taşıyıcı sistemler yetersizdir ve onlara müdahale edilmiştir. Mevcut projeye uyulmamıştır. Yapıya kaçak katlar eklenmiştir.
6 Şubat 2023 tarihindeki depremde bu soruya verilen yanıtların tümünü çok acı şekilde yaşadık ve ders almadığımız için yine sınıfta kaldık.
Bu yörede deprem olacağı belliydi. Bilim insanlarımız adeta çığlık atarak uyardılar. Buralarda depreme dayanıklı binalar yapmak için yeterli süre vardı ama yapılmadı. Ülkemizin diğer yörelerinde olduğu gibi ranta dayalı inşaat sektörü palazlandırıldı.
Depremin ilk iki günü büyük bir organizasyonsuzluk içinde geçti. AFAD yetersiz kaldı. Ordudan yararlanılamadı, maden işçileri bölgeye zamanında sevk edilemedi. Çadır ve konteyner sevkiyatı gecikti. Siyasal iktidarın hazırlıksızlığı tehlikeli bir başıboşluğa yol açtı.
Bu felaketin sorumlusu kimler? Yaşadığımız yıkımın sorumlusu, toprağı ranta çevirmekte ısrar eden ortaçağ zihniyetidir. Başını sokmak için yaptığı gecekonduya kat çıkan garibanın zihniyeti ile fay hattı üzerindeki araziyi imara açan zihniyeti aynıdır.
Ortalama iki yılda bir çıkarılan İmar barışı yasalarıyla kaçak yapılar adeta davul zurnayla affedildi. Tüm toplumun suça bilerek ve isteyerek ortak olması sağlandı. Böyle ucuz ve rantı kışkırtan aymazlıklar yerine yeterli önlemler alınsaydı can ve mal kaybımız bu kadar büyük olmayacaktı.
6 Şubat depremi şu acı tabloyu bir kez daha gösterdi: Depremlere hazırlıklı değiliz. Felaketlerin yol açtığı acıları hafifletmek için yeterli önlemleri alamıyoruz. İlgili kurumlar ve kuruluşlar arasında eşgüdüm yok, organizasyon yok, planlama yok.
6 Şubat felaketinde gençlerimiz yardım etmek için çırpındılar, canla başla çalıştılar. Örgütlüydüler. Sadece tepki göstermekle yetinmediler. Yurttaşlar arasında hiç ayrım yapmadan herkesin ellerinden tutmaya çalıştılar. Yardıma geldiler övülmeye değil.
Sorunun ne olduğunu bildikleri halde çözmeyenler, sorunu görmezden gelenler, sorumluluğu üstlenmek yerine işi yine kadere yüklediler. Halkı azarladılar. Yardıma koşan sivil toplum kuruluşlarıyla didiştiler. Sahnede sadece kendilerinin olmasını istediler. İşte asıl facia budur.
Deprem dersi biz öğreninceye kadar devam edecek.
