Yunan Askeri Tarihi:
“28 Aralık’ta Türk cephe komutanlarına, Ethem Bey ve kardeşlerini mağlup etme emri verildi. Gediz’de bulunan Ethem Bey, Yunan ordusundan yardım istedi… Yunan ordusunun ilerlemesi üzerine Kütahya’da, Ethem harekâtına katılan 61.Tümenin iki alayı bırakıldı. Bundan faydalanan Ethem, geri kalan Türk ordusuna Kütahya bölgesinde hücum etti. Fakat muvaffakiyet sağlayamadı… İki süvari tümeni ve 8.Piyade Tümeni ile harekete geçen komutan (Refet Bey), Ethem’i batıya çekilmeye mecbur etti. Çekilen Ethem, bir kere daha, 1.Yunan kolordusundan yardım istedi. Yunanlılar tarafından yardım görmediği için Kemalist orduya karşı koyamayacağını anladığından, 8 Ocak 1921’de, 1.Kolordu karargâhına gönderdiği bir heyetle adamlarının, Yunan işgal bölgesine girmesine müsaade istedi. Ertesi günü, birliklerinin Yunan ordusuna kısmi teslimi başladı.” (Yunan Askeri Tarihi, s.177, 189)
Sadece Türk ordusu üzerine uçaklarla atılan beyannameler bile, Ethem ve kardeşlerinin tutumunu kanıtlamaya yeter. Anılarında kendisi de bunları itiraf ediyor. Gazetelere yaptığı açıklamalar da cabası.
Ethem, Yunanlılara sığındıktan sonra, Türk ordusundaki subayları Yunanlara teslim olmaya teşvik eden şu bildiriyi imzaladığını anılarında yazmıştır. Bildirinin bir bölümü şöyledir:
“Ey Türk ordusu subayları!
Yunanlılar, ellerine düşen ve kendilerine teslim olan Türk esirlerine çok iyi bakıyorlar. Vatan için niyetleri temiz olmadığı aşikâr olan Ankara hükümetinin şer aleti olmamak, vatan vazifesidir!”
Ethem, İzmir’de yayımlanan Yunan işbirlikçisi Köylü gazetesine de şu demeci verir:
“Mustafa Kemal, meşru (yasal) Padişahı bir tarafa bırakarak, Anadolu’da cumhuriyet tesis etmek arzusuna düştü. Tabii, o zaman aramızda anlaşmazlık çıktı.” (24.2.1921 günlü Peyam-ı Sabah)
Ethem’in bir başka bildirisi de İkinci İnönü Savaşı’nın başladığı gün, yine Yunan uçakları tarafından ordu ve köyler üzerine atılacaktır:
“Kardeşlerim! Yunanlıları pek iyi tanırım! Dinimizi, namusumuzu, hürriyetimizi, malımızı müdafaa ediyorlar… Onlar Türk milletine karşı değil, Mustafa Kemal Paşa ile yandaşlarına karşı harp ediyorlar! Yunan ordusu, şehirlerinizi ve köylerinizi işgal ettiği zaman korkmayınız! Zira bugün işgal edilmiş yerlerde hüküm süren intizam, asayiş ve hürriyetten, siz de istifade edeceksiniz. Eğer Ankara’nın pençesinden, vatanınızı ve hürriyet-i şahsiyenizi kurtarmanızı istiyorsanız, bu nasihatimi dinleyiniz!”
Görüleceği üzere, Ethem ve kardeşleri mecbur bırakıldıkları için değil, kendi tercihleri öyle olduğundan isyana kalkışmışlardır… Birçok hatalar yaptılar ve sonunda öyle bir noktaya gelindi ki, adları hem “kahramanlık” hem de maalesef “ihanet” kelimesiyle birlikte anılır oldu…
Link: https://youtu.be/X0W2Dsqyw5k
