Mevlana,“İnsanları tanımak denizleri bardak bardak boşaltmaktan daha zordur.”der.
İnsanları tanımak neden zordur?
Birincisi şu: İnsan kendisini çok iyi saklayabilen, kılıktan kılığa girebilen bir varlıktır.
İkincisi ise yaşam koşullarıyla ilgilidir. Yaşam koşulları değiştikçe insan da değişir. Ekonomik durumu, sosyal statüsü, siyasi tercihleri bu değişimde etkili olur.
İnsan kendini bile tanıyamazken siz onu nasıl tanıyacaksınız? Ne kadar yakın olursak olalım bir başkasının içinden geçenler tam olarak bilemeyiz. Bir yastıkta uyuyanlar bile birbirlerinin rüyalarını bilmezler.
Bazı evli çiftler, söz kendilerinden açıldığında şöyle söylerler: “Biz tanışarak evlendik.” Bu sözü duyduğum zaman çaktırmadan gülümserim; çünkü durum söylendiği gibi değildir. İnsanlar tanışarak evlenmezler, evlendikten sonra tanışırlar.
Şimdi gelelim ikinci soruya: İnsanları tanımanın yolları yok mudur?
Ne kadar etkili olur bilemem ama inanları tanımayı kolaylaştıracak bazı yöntemler vardır.
Yemedim içmedim, bu sıcak yaz günlerinde bu yöntemleri araştırdım. Eksik bıraktığım yöntemler varsa onları da siz tamamlayın. Her şeyi devletten beklemeyin.
Evliler için söylüyorum. Hayatınızı paylaştığınız insanın gerçek yüzü, boşanma aşamasında ortaya çıkar. Sonra kendi kendinize: “Ben bunca yıl kiminle yaşamışım!” diye saçınızı başınızı yolarsınız.
Birini tanımak için onunla tartışın, kavga edin ya da onun canını acıtacak bir şey yapın. İçinde ne varsa dökecektir. İskoçyalıların dediği gibi: “Her odunun kokusu dumanından anlaşılır.”
Bir insanı güçsüzken tanıyamazsınız. Ekonomik durumunu düzelttiği zaman ya da bir makam sahibi olduğu zaman gerçek kişiliğini ortaya koyabilir. İşin içine para girince o kişiyi iyi tanırsınız.
Tanımak istediğiniz insana borç ve sır verin, onunla ticaret yapın. Ona sorunlarınızı anlatın. Size çözüm mü öneriyor yoksa kendi sorunlarını mı anlatmaya başlıyor?
Tanışmadan önce ilgili kişinin çevresindeki diğer insanlarla olan ilişkisini gözlemleyin. Diline özen gösteriyor mu? Hiçbir çıkarı olmayan insanlarla sağlıklı ilişki kurabiliyor mu? Sokak hayvanlarına iyi davranıyor mu? Eğer mümkünse ailesi ile iletişimini gözlemleyin. Ailesine saygı ve sevgisi var mı?
Ruslar, bir kişiyi iyi tanıyabilmek için onunla votka içermiş. Bazı kişiler sarhoş olunca içinde ne var ne yok anlatır.
Spinoza insanları tanıma konusunda şöyle bir örnek verir:
“Paul’un Peter hakkında söyledikleri, Peter’den çok Paul’u tanımamızı sağlar.”
İnsanları tanıma yolları hakkında hazırladığım bilgiler bitmedi ama ben sıcaktan bittim. Şimdilik bunlarla yetiniz.
Siz daha iyisini yapın. İnsanları tanımaya çalışmayın, onlara eşlik edin.
