Herkes hayatında birçok karanlık yoldan geçmek zorunda kalabilir. Bu yolları elinde ışık olmadan geçmeye çalışmaktansa başkalarının tecrübelerinden yararlanmak daha akıllıcadır. Tecrübeler yol göstericidir; aklın babası ve belleğin anasıdır.
Tecrübeler değerlidir; çünkü pek çoğu bir acı karşısında elde edilmiştir. Tecrübenin bir dikeni tarla dolusu öğütten daha etkilidir. İnsanlar dünyayı terk ederken tecrübelerini bizlere bırakırlar. Onlardan yararlanmayı bilenler için en büyük servet budur.
Tecrübe öğreticidir; aklı ve kalbi geliştirir. Tecrübe yol gösterir. Tecrübe etmeden bilemeyiz. İnsanın bilgisi edindiği tecrübeler kadardır. İbn-i Sina’ya göre tecrübe bilimden de üstündür. Yaşayarak kazandığımız tecrübeler daha iyi ve daha sağlamdır.
İbsen’in dediği gibi, “Tecrübe bir gözlüktür; onların sayesinde ikinci kez daha iyi görürüz.” Akıllı insanlar sadece kendi tecrübeleriyle yetinmezler, başkalarının tecrübelerinden de ders alırlar. Onlar, insanın tüm hataları yapacak kadar uzun yaşayamayacağının bilincindedirler.
Bruce Lee, tecrübenin değerini şu sözlerle dile getirmiştir: “Ben bin tekmeyi bir kez çalışan adamdan korkmam ama bir tekmeyi bin kez çalışan adamdan korkarım.”
İrlandalıların şu sözü de tecrübenin önemini vurgular: “Yeni süpürge iyi süpürür ama köşeleri bilen eskisidir.”
- Franklin’e göre, “Tecrübe en iyi okuldur. O okulda aptallar bile bir şeyler öğrenebilirler.” J. Swift de Franklin’le aynı kanıdadır. Şöyle der: “Tecrübe okulunun öğrenim ücreti biraz yüksektir ama akılsızlara bir şeyler öğretebilen başka bir okul da yoktur.” Bir şey vermeden alamayacağımız tek şey tecrübedir.
Bir insanın tecrübesi başından geçenler değil, başından geçenlerden nasıl yararlandığıdır.
- Shaw, insanların tecrübelerinden yeterince yararlanmadıklarını ileri sürer. Şöyle der: “Tecrübemle biliyorum ki kimse tecrübelerinden ders almıyor.”
Tecrübelerin pek işe yaramadığını düşünenler de vardır.
Belçikalılara göre, “Tecrübe tarak gibidir. Hayat onu sana verir ama kel olduktan sonra.”
Tecrübeyi yapılan hataların ortak adı olarak tarif eden bazı düşünürler ise Belçikalılardan daha kötümser bir tutum içindedirler. Onlara göre, “Tecrübe, yenilen kazıkların toplamdır.”
Ben, tecrübenin yol gösterici olduğuna, hayatı kolaylaştırdığına, insanın hata yapmasını önlediğine inananlardanım.
Kaptanı tecrübesiz olan bir gemiye her rüzgar kötüdür. Böyle bir gemiye binmek istemezsiniz.
Ameliyatınızın tecrübeli bir cerrah tarafından yapılmasını, çocuğunuzun tecrübeli bir öğretmende okumasını tercih edersiniz.
Tecrübe, aklın öğretmeni düşüncenin rehberidir. Yazımı, tecrübe hakkında söylenmiş çok sevdiğim bir sözle bitireyim: “Tecrübe zalim bir öğretmendir. Önce sınav yapar sonra öğretir.”
