Yenişehir ilçesinin kuzeydoğu tarafında 395 mt. rakımda kurulmuş olan bir vadi köyüdür. Yenişehir’den İznik istikametinde, asfaltı takiben asfalt yolun 11km’sinden sağa dönülerek Mecdiye ve Kızılhisar köylerinden geçilip ulaşım sağlanır İlçe merkezine uzaklığı yaklaşık 19 km’dir. Köyün Kızılhisar, Kızılköy, Terziler ve Mecdiye köyleri ile sınırları vardır.
Oldukça eski bir yerleşim yeri olmasına rağmen zaman içerisinde terkedilerek köy ya da mezra özelliğini kaybetmiştir. Nitekim 1530 tarihli bir belgeye göre köyde 3 hane yaşamaktaydı ve idari olarak İznik’e bağlı idi.[1]
1877 yılında patlak veren Osmanlı-Rus Harbi, daha ziyade bilinen ismi ile 93 Harbi ile Bulgaristan’ın Razgrad Kasabası’ndan göç eden 18 hane muhacirler tarafından kurulmuş bir köydür. Anlatılana göre Razgrad Kasabası’ndan göçen Gagavalı Kotiler sülalesinden Cerrah Mehmet Dede ve eşrafının yerleşimi ile kurulmuştur. İlk olarak Kızılköy’e yerleşen muhacirler burada barınamayınca köyün aşağısına inip bugünkü köy arazisi üzerini mesken tutarlar. Fakat burada da rahat bırakılmayıp zaman zaman anlaşmazlıklar yaşanınca Ethem Paşa’nın araya girmesi ile Aydoğdu Köyü bir anlamda kurulmuş olur.[2] Köyün resmi statü kazanması ise II. Abdülhamid’İn bizzat köye isim veren emri ile 20 Şevval 1307 (9 Haziran 1890) tarihinde gerçekleşir. 19. Yüzyılın sonunda kurulan bu tür muhacir köylerinin çoğunluğunun ismi bizzat padişah tarafından verilmiştir. Dönemin padişahı II. Abdülhamit ise tarihe olan ilgisinden dolayı bu tür köylere genelde Mahmudiye, Mecidiye veya Selimiye gibi isimler koyulmasını önermiştir. Koyunhisar Köyü’nde üç yıl önce II. Abdülhamit’in desteği ile tamir gören Aydoğdu Bey Türbesi’ne istinaden köyün isminin “Aydoğdu” olması yönünde salık veren kişide bizzat II. Abdülhamit’dir.[3] Dolayısıyla köy ismini Koyunhisar Köyü’nde türbesi bulunan ve Koyunhisar Savaşı’nda şehit düşen Osman Gazi’nin yeğeni, Gündüz Alp’in oğlu Aydoğdu Bey’den almıştır.
1898 yılı SalnâmeDefterleri’ne göre 53 hane bulunan köyde 254 kişi yaşamakta idi. 1927 yılında ise 63 hanede toplam 306 kişi yaşadığı görülmektedir.[4] 1985 yılında 405 nüfusa sahip köy, 2021 yılı verilerine göre ise 140 nüfusa kadar gerilemiştir.
Kurtuluş Savaşı esnasında işgal gören köy ağır zayiatlar vermiştir.
Köye elektrik 1977 yılında gelmiştir. 1980 yılında köy halkı tarafından yapımına başlanan cami 1981 yılında tamamlanmıştır.140 m² iç alana sahip olup toplamda 300 m² alan içerisinde yer cami çift şerefelidir. 1999 depreminde minaresi hasar gören cami kısa süre içerisinde onarılmıştır.[5]
Köyün kurucu Cerrah Mehmet Dede’nin mezarı köy camisinin arka tarafında yer almaktadır.
2000 yılında ilki gerçekleştirilen Hdırellez Şenlikleri geleneksel hale getirilmiş olup her yıl Mayıs ayında yapılmaktadır.
[1] Raif Kaplanoğlu, Bursa Ansiklopedisi I (Yer Adları), Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, Eylül-2001, s.32.
[2] Aydoğdu Köyü’nden İshak Zengin’den yapılan alıntı. (aydoydukoy.tr.gg web sitesi)
[3] Salih Erol arşivi..
[4] Salih Erol, Hüdavendigâr Vilâyet Salnâmelerinde Yenişehir Kazası, Bursa-2011, s.224, 371
[5]TuğkanKöseosman, Yenişehir İlçesi Aydoğdu Köyü Monografisi, Tez Çalışma, Uludağ Üniv. İktisadi ve İdari Bil. Fak. İktisad Bölümü, Bursa-2001, s.16
