13 Mayıs 2025 tarihinde Uruguay devlet eski başkanı Jose Musica öldü. “Dünyanın en yoksul başkanı” olarak tanınırdı. Dünyanın ileri gelen ülkeleri, Musica’nın Cenaze törenine devlet başkanları düzeyinde katıldılar.
Başkanlık yaptığı süre içinde hiçbir yolsuzluğa adı karışmadı. Eşi, çocukları, akrabaları ve çalışma arkadaşları da karışmadı. Hırsızlıkla, yolsuzlukla, akraba kayırmacılığıyla suçlanmadı. Halkını ötekileştirmedi, halkına hakaret etmedi, kirli ve zehirli bir dil kullanmadı.
Başkanlık Sarayında oturmayı reddetti. Sarayı evsiz ve kimsesizlere tahsis etti. Makam aracı kullanmadı. Binlerce koruması yoktu. Görevine başkan olmadan önce satın aldığı ikinci el bir Wosvogeni ile gidip geldi. Yine başkan olmadan önce yaptığı küçük evinden hiç ayrılmadı. Başkanlık maaşının yüzde doksanını yoksullara dağıttı.
Musica, Uruguay’ı dünyada saygın bir konuma getirdi. Birleşmiş Milletler toplantısında yaptığı konuşma dakikalarca ayakta alkışlandı. O, Uruguay halkının “Pepe” amcasıydı, gerçek bir dünya lideriydi.
Peki, kimdir bu Pepe? Nasıl bir liderdir? Dünyanın ezilmiş halkları onu neden bağrına bastı ve baş tacı etti?
Pepe, 70’li ve 80’li yıllarda Uruguay diktatörüne karşı savaşmış bir halk kahramanıdır. Ömrünün on beş yılı hapishanede ve işkence altında geçti. Hayatta kalabilmek için haşarat yemek zorunda kaldı. On yıl sonra hücresine bir yatak koydular diye sevindi. Tam altı kez kurşunlanarak ağır yaralandı ama direndi. Uruguay halkını arkasına alan Pepe, diktatörü ve suç ortaklarını yenmeyi başardı. Özgürlüğüne kavuşan halk onu başkan seçti.
Pepe, görev süresini tamamladıktan sonra, halkın tüm ısrarlarına rağmen ikinci kez başkan olmayı reddetti. BBC’ye verdiği röportajda, İkinci kez başkan olmayı niçin reddettiğini şöyle açıkladı: “Ben Cumhuriyetçiyim ve devrimciyim. Defalarca seçilmeye karşıyım. Bazı liyakatsiz hırslı ve ezik kişiler, oturdukları koltuğu kirletiyorlar ve diktatörleşiyorlar. Cumhuriyetin ve demokrasinin korunması için bu durumu önlemek gerekiyor. Benim tek amacım, ülkemde adaleti sağlamak ve savunmasız olana yardım eli uzatmaktır.”
Pepe, başkan seçildikten sonra kendisine tahsis edilen devlet sarayında oturabilirdi. Yeni saraylar yaptırabilirdi. Bu saraylarda şatafatlı ama görgüsüzce bir yaşam sürebilirdi. Kibirli, kirli ve saldırgan bir dil kullanarak halkı bölebilirdi. Kendisine muhalif olan herkesi tehdit edebilir, tutuklatabilir, yıllarca hapiste çürütebilirdi. Pepe bunların hiçbirini yapmadı.
Pepe’ye göre başkan, bir görevi yerine getirmek için seçilmiş bir yetkilidir; kral ya da padişah değildir. Her şeyi yönlendirmeye, her yetkiyi kullanmaya, yasaların dışına çıkmaya hakkı yoktur. Makam düşkünlüğü ve diktatörlük eğilimleri ezik bir geçmişin kalıntılarıdır.
Pepe, 2005 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nin davetlisi olarak Türkiye’ye geldi ve bir dizi konferans verdi. Yazımı o konferans metinlerinden aldığım bir iki cümle ile bitireyim:
“İktidar insanları değiştirmez, aslında ne olduklarını ortaya koyar.”
“Zengin olmak isteyenler eninde sonunda ruhlarını şeytana satarlar.”
“Düşündüğünüz gibi yaşayın, yoksa yaşadığınız gibi düşünmeye başlarsınız”
