Lider nasıl olmalı? Liderde bulunması gereken özellikler nelerdir? Liderlik doğuştan gelen bir yetenek midir?
Yusuf Has Hacib’e göre lider, “Onurlu, yumuşak huylu, içten, anlayışlı, güvenilir, alçakgönüllü, liyakatli, bağışlayıcı ve dürüst olmalıdır. Kabadayı, yalancı, ötekileştirici ve kibirli olmamalıdır. Aslanlara köpek baş olursa o aslanlar da köpekleşir.”
Lider, bir sorunu acilleşmeden ve tehlikeli bir nitelik kazanmadan gören kişidir. Tehlikeleri zamanında göremeyen kişi lider olamaz. Lider, gücü kendinde toplayan ve bu gücü vahşice kullanan kişi değil, adaleti güçlü kılan kişidir. Liderin ilkeleri sağlam, amaçları yüksek, görüşleri geniş ve sevgisi büyük olmalıdır.
Her şeyi kendisi yapmak isteyen, tüm yetkileri kendisinde toplayan kişi lider olamaz. Kısa sürede diktatörleşir. Bir liderin kalitesini anlamanın en kestirme yolu etrafındaki kişilere bakmaktır. Çevresindeki zeki, çalışkan, yaratıcı ve donanımlı insanları uzaklaştırıp dalkavukları ve liyakatsiz insanları baş tacı eden lider ülkeyi felakete sürükler.
Gerçek lider, kendisinden daha akıllı, daha çalışkan, daha yaratıcı kişilerle çalışır. Lider gelişmenin kilidini açan kişidir. Yeniliklere direnmez, yeniliklerin ve değişimin sembolü olur. Ümitleri canlı tutar. İnsanları nelerin motive ettiğini bilir ve bu bilgilerden yararlanır.
Gerçek lider halkına doğruları söyler. Toplumun temel yapısını oluşturan değerleri ile oynamaz. Tarihi ve dini değerleri sömürmez. Bu değerlere saldırarak ayakta kalmaya çalışan ve kirli bir dil kullanan lider toplumu ve devleti yıkıma sürükler. İyi lider geçmişten ders alır ama geçmişe takılıp kalmaz. Yeni değerler yaratır ve bu değerleri geliştirir.
Lider büyük işler yapan kişi değildir, halkına büyük işler yaptırandır. Halkının ve ekibinin başarılarından sahici bir sevinç duymayan ya da kendisini eleştirenleri derhal saf dışı bırakan kişi lider olamaz.
Liderin en büyük özelliği yurtta ve dünyada barışı savunmaktır. Yetkileri elinde bulunduran kişi, halkını savaşa göndermekte tereddüt etmiyorsa o kişide liderlik özelliği yoktur. Kibrine yenilen sağa sola dayılık yapan ya da sıkıştığı zaman kaos ortamı yaratmaya çalışan kişi o ülkenin bekası için büyük bir tehlikedir. Gerçek lider savaşın bir cinayet olduğunu bilir.
Geri bıraktırılmış ülkelerde yaşayan insanlarda yurttaş bilinci gelişmemiştir. Bu insanlar, kendilerine güvenemedikleri ve sorumluluk almak istemedikleri için yaygaracı, yalancı, liyakatsiz, narsist bir lidere ihtiyaç duyarlar.
Çağdaş toplumlar bu tür kişilerin peşinden gitmez. Çünkü çağdaş toplumlarda demokrasi ve hak, hukuk, adalet bilinci çok gelişmiştir. O ülkelerin ekonomileri düzgündür. Kurdukları düzende hırsızlıklar, yolsuzluklar, nepotizm ilkelliği, adaletsizlikler, yargısız infaz uygulamaları, liyakatsizlikler görülmez. Her yatırım ya da hizmet şeffaf şekilde yapılır. Ülkeyi yöneten kişiler gerektiği zaman hesap vermekten çekinmezler.
Geri bıraktırılmış güçsüz uluslar liderler çıkarır. Güçlü ülkelerin lidere ihtiyacı yoktur. Gelecek yüzyıl, güçlü liderlerin değil güçlendiren liderlerin olacaktır.
