Köyün Kültürü
Köy yakınında Dedeler denilen bir tepe bulunup, köylülerce kutsal sanılmaktadır. Köydeki inanca göre burada Kara Mihal'in yattığına inanılmaktadır. Köyde her sene Mayıs ayında Dede Tepesi olarak adlandırılan bu yerde etkinlikler yapılır. Yenişehir çevresinden ve hatta şehir dışından birçok kişinin katılımı ile gerçekleştirilen bu etkinlik her yıl düzenli olarak tekrarlanmaktadır. Dede Pilavında mevlitler okunur, konuklara pilav, tavuk ikram edilir.
Köyün gençlerinden olan Yakup Solmaz'ın gerek kendi köyünden gerekse çevre köylerden topladığı eski eşyalar ile oluşturduğu şahsi müzesi köye ait kültürün korunması ve gelecek nesillere aktarılması adına değer taşımaktadır.
Köyde Milli Mücadele'ye katılıp bu toprakların bizlere yurt olması adına canlarını ortaya koyan İstiklâl madalyasına sahip kişilerden tespit edebildiklerimiz şöyledir;
– 1311 doğumlu Osman oğlu Cafer, 12. Tümen, 26. Alay, 2. Tabur, 1. Bölükte savaşmış.
– 1312 doğumlu Ali oğlu Ahmet, 2. Tümen, 2. Süvari Alayı, 2. Bölükte savaşmış.
– 1316 doğumlu Mustafa oğlu Ahmet, 4. Tümen Sıhhiye Bölüğünde görev almış.
Nüfus bilgisi
Köye ait mevcut en eski nüfus verisi 1455 yılına aittir. Bu tarihte Karaomca ismi ile zikredilen köyde 2 nefer Müslüman ve 24 nefer Rum yaşamaktadır.
1487 yılına ait kayıtlarda köyün nüfus bilgisi bulunmamakla beraber İncirli, Ebe ve Rüstem köylerinden gelen ahalinin çiftliklerinin bulunduğu kayıtlıdır. Bu tarihte köye ait vergi geliri 572 akçadır.
1521 tarihli tahrir defterine göre köyde 8 hane Müslüman ve 21 hane Rum yaşamaktadır. Bir başka kayda göre bu nüfus 24 nefer Müslümana, 36 nefer Rum'a karşılık gelmektedir. Bu tarihte 15 Müslümana karşılık "gebrân-ı bağbanân” olarak 19, yeni kayıtlı Rum sayısı ise 3'tür. Aynı tarihte Hamza Bey mülkü olan hisse de ise gılmânân olarak 14 nefer kayıtlıdır. Bahsi geçen bu neferlerin bazılarının Müslüman ismi taşıdığı görülür. Bu neferler vakıf bağlarını tasarruf ederlerdi. Her dönümüne ise 100'er akça ödenirmiş.
1530 tarihli tahrir defterine göre köyün nüfusunun 1521 yılına göre değişmediği 8 hane Müslüman ve 21 hane Hristiyan’ın köyde yaşadığı görülür.
1573 yılına ait kayıtlara baktığımızda da Müslüman hane sayısının 57'ye yükseldiği görülmektedir. Bu tarihte köyde yaşayan 70 nefer Müslüman ve 23 nefer Run bulunmaktadır. Rumların 10 neferi bağ-bahçe işleri ile uğraşmaktadır. Müslümanların ise 2'si silahtar, 5'i yeniçeri, 1'i eski köle, 7'si Abdullah oğlu olup tıpkı Rumlar gibi bazı Müslüman isimlerin altında da maktu vergi yazmaktadır.
Rumi 1316 (M.1898-99) yılı Hüdavendigar Vilayet Salnamesinde 62 hanedan müteşekkil köyde 300 nüfus bulunmaktaydı. Rumi 1325 (M.(1907-08) yılına ait salnameye göre yine 62 hanenin yaşadığı köyde Cumhuriyet'in ilk nüfus sayımı olan 1927 yılında 71 hanede 176'sı kadın 157'si erkek nüfus olmak üzere toplamda 333 nüfus kayıt altına alınmıştır.
1940 yılında 317, 1955'de 487, 1970'de 423, 1980'de 452, 1990'da 388 nüfusun yaşadığı köyde 2015 yılına gelindiğinde 198 kişinin yaşadığı görülmektedir. 2020 yılında bu nüfus 188'e gerilerken, 2022 yılında köyde 96'sı kadın, 98'i erkek toplamda 194 kişi yaşamaktadır.
Özellikle 1990'lı yıllara doğru gerek köydeki iş imkânlarının kısıtlı olması, tarlaların miras yolu ile paylaşımı sonucu arazilerin küçülmesi ve ailelere yetersizliği, gerekse eğitim çağına gelen çocuklarının eğitim hayatı endişeleri nedeniyle genelde Yenişehir ilçe merkezi, Bursa ve yakın çevreye göç vermiştir.
Osmanlı öncesi tekfurluk döneminde çok kaliteli şaraplık üzümlerin yetiştirildiği Karaamca köyünün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde yetiştirilen ürünlerin başında ayçiçeği ve buğday gelir. Hayvancılık eskisi kadar olmasa da yine hemen her evde yan gelir olarak yapılmaktadır.
"Karaamca'dır köyümüz
Zemzem akar suyumuz
Sevip sevip ayrılmak
Yoktur böyle huyumuz”
