Bir zamanların en korkulan adamı 98 yaşında öldü.
Deniz Gezmiş ve arkadaşları 43 yıl önce en ağır suçlamalarla yargılanarak idama gönderilmişti. Geçtiğimiz hafta milyonlarca kişi idam yıldönümünde Onları anarken, idama gönderenlerin isimleri bile unutulmuştu. Kenan Evren devlet töreni ile gömülecek olmasa cenazesini kaldıracak, ya da “merhumu nasıl bilirdiniz?” sorusunu yanıtlayacak adam bile bulunmayacak.
Kenan Evren diktatörlük yıllarında yüzde 92 oyla “cumhurbaşkanı” seçilmiş olmasıyla övünürdü. Silah zoru ile ve şeffaf zarflarla yapılan anayasa oylamasının içine kendisinin “cumhurbaşkanı” seçimini de katmıştı. Anayasa oylamasından “evet” oyları çıkmazsa yeni bir anayasa yapılıncaya kadar faşist dönem devam edecekti. Binlerce kişi cezaevlerinde tutuklu idi. Yüz binlerce kişi de her an tutuklanma tehdidi altında yargılanıyor, ya da yargılanmayı bekliyordu. Arkasında “bizim oğlanların sahibi” haydut devlet ABD vardı.
İnsanlar onun adını bile anmaya korkuyorlardı. Kimileri ona “Nitekim Paşa”, kimileri Mustafa Kamil Zorti, ya da kısaca “Zorti”, kimileri de “Kenan Kainat” adını takmıştı. Bütün haberleşme kanalları ağır sansür altında idi. Şimdiki gibi internet vb. iletişim kanalları da yoktu. Meydanlara çıkar, olmayan dini bilgileri ile ayetler okur, kendine yapılacağını söylediği suikast haberlerini anlatırdı.
Kendisine yağ yakanların verdiği plâketleri koyacak yer bulamadığı için Marmaris sahillerinde denize attığını söylemişti. Kırdığı potlarla mizah kitapları yazıldı.
Şimdinin diktatörleri onun açtığı yoldan ilerleyerek daha ağır bir diktatörlük kurdular. Onun Siyasi Partiler Yasası ve onun Seçim Yasasını kullanarak iktidarlarını pekiştirdiler. Sonra da 12 Eylül döneminden hesap sorma komedisini oynadılar. Kenan Evren yan gelip yattığı yatakta, kameralar aracılığı ile kendini yargıladığını iddia eden yargıcın sorularını yanıtladı.
Onun dönemini Türkiye’nin yaşadığı en baskıcı dönem diye adlandırsak da daha sonra gelecek baskıcı dönemleri görmediğimiz için yanıldık. “Asmayalım da besleyelim mi?” diyerek 17 yaşındaki gençleri ipe gönderdiği hep konuşuldu. O yıllarda henüz 14 yaşındaki Berkin Elvan ekmek almaya giderken öldürülmemişti.
Soyadına güvenerek kendini kâinatın sahibi zannedenler sokağa bile çıkamaz hale geldi.
Bizim kuşağımız 12 Mart öncesini ve sonrasını, 12 Eylül öncesini ve sonrasını, AKP döneminin sivil darbesi ile Silivri yargılamalarını yaşadı. O nedenle sağlıklı karşılaştırma yapacak konumda.
Umarız Kenan Kâinat’ın sonu günümüz diktatörlerine ders olur.
