Varoluşçu Felsefenin kurucuları arasında yer alan Jean Paul Sartre: “İnsan lüzumsuz bir hırstır.” der. Sartre’nin bu önermesi tüm insanları kapsar mı bilmiyorum ama önerme doğru ve etkileyici.
Hırs insanı insanlıktan çıkarır. Hırslarına yenik düşen kişi, hedefini gerçekleştirmek için her türlü çirkinliğe başvurur, her yolu mübah sayar. Hoşgörüsüzdür, kıskançtır, kindardır, ben merkezlidir, yalancıdır, sonuç odaklıdır ve elde etmeye çalıştığı şey için başkalarına zarar verir.
Hırslarını kontrol edemeyen kişi hak hukuk adalet vb. kurallara aldırmaz. Başkalarının maddi değerlerine çöker. Üstün olma isteği ve sahip olma takıntısı onu canavarlaştırır. İsteklerinin sınırı yoktur. O, isteklerinin kölesi olmuştur.
Hırslı insanlar gerçekten çok yoksul insanlardır; çünkü paradan başka hiçbir şeyleri yoktur. Onlar; dostluk, arkadaşlık, vefa, merhamet, sabır, bağlılık, paylaşma, yardımlaşma, dayanışma gibi insanı zenginleştiren daha doğrusu insanı insan yapan değerlerin hiçbirine sahip değildirler.
Hırsın peşine takılan kişi hatasını asla kabul etmez, her şeyin en iyisini en doğrusunu o bilir, sürekli kendisini över. Komik duruma düşmekten, rezil olmaktan çekinmez. Yalan söyler, eylemlerine karşı çıkanlara hakaret eder, tehditler savurur.
Hırslı kişi normal değildir. Agresif bir kanser hücresine dönüşmüştür. Sağlıklı olan her şeye saldırır. Kazanmakla yetinmez, aynı zamanda kaybettirmek ister. Hırsın sonu yoktur. O son geldiğinde ise artık çok geçtir.
Kapitalist eğitim ve ahlak hırsı yüceltir. Hırsın tuzağına düşen aileler, çocuklarının başarısız olmalarına asla katlanamazlar. Onların çocukları hep birinci gelmelidir. En iyi okullarda onlar okumalı, en yüksek hedeflere onlar ulaşmalıdır. Herkes onların çocuklarını beğenmeli, onların çocuklarına övgüler düzmelidir.
Hırs konusunda yapılan incelemeler bir gerçeği ortaya çıkarmıştır. Kötü bir çocukluk geçiren, sevgi ve şefkat görmeyen, şiddete uğrayan, başkalarıyla kıyaslanan, zeka yönünden sorunlu kişiler hırsın tuzağına kolayca düşmektedirler. Hırsın temelinde aşağılık kompleksi vardır.
“Hırs” ve “Azim” kavramlarını bir arada kullanmak hatalıdır. Azim, bir işi ya da bir ideali gerçekleştirmek için gösterilen sabır, kararlılık ve dayanıklılık durumudur.
Azimli kişi hedefine ulaşmak için çalışır, gayret eder, emek verir ve bunu çevresine zarar vermeden yapar, yasalara ve ahlaki değerlere saygı gösterir.
Hırs, başkalarını engelleyip tek olmak isteyen kişinin takıntısıdır. Hırslı kişiler huzursuz, mutsuz, öfkeli, ölçüsüz, her zaman övgü isteyen, saldırgan ve hasta insanlardır.
