Yunan askerinin kaleminden Yenişehir’in işgal günleri (5)

6 Ocak 1921 günü Yenişehir ikinci kez Yunan işgaline uğrar.  O sabah; Yunan ordusuna ait Tümgeneral Petmezas[i] komutasında iki piyade tümeni, bir süvari tugayı ve kolorduya bağlı birlikler 472 subay, 15.816 er, 12.500 adet tüfek, 270 adet makineli tüfek, 120 adet ağır makineli tüfek ve 72 adet toptan oluşan[ii] büyük bir ordu geniş bir kola yayılarak taarruza geçti.

Bursa’nın işgalinden sonra Anadolu’nun iç kısımlarına yapılan ilk büyük çaplı taarruzdu. Amaçları Eskişehir’e varmak ve savaşı sonlandırmaktı. Türk ordusu bu saldırıya hazırlıksız yakalanmıştı.

Batı cephesinde birliklerin önemli bir kısmı da Çerkez Ethem’in çıkardığı ayaklanmayı bastırmakla uğraşmaktaydı. Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşa 24 ncü Tümen’in Bozüyük’te bulunan kıtalarını ileri alması, Gökbayrak Taburu’nun, Yunanlıların Köprühisar istikametinde ilerlemesi halinde Pamukçaderbent istikametinde gerisine taarruz etmesi ve 3 ncü Süvari Tümeni’nin de İnönü’de toplanması istediğine dair bir telgrafı cephe komutanlarına gönderdi.[iii]

Esasen de Yenişehir’de Türk Ordusu ileri karakol postası halinde ufak bir birlik bulunurken Köprühisar’da donanımlı mevziler bulunmaktaydı[iv]. Nitekim de 6 Ocak günü Yenişehir Yunan birlikleri tarafından ikinci kez işgal edilmesinin ardından Köprühisar’a doğru yol alırlarken burada ki birliklerin savunması ile karşılaştılar.

Pliziyotis’in günlüğünde o güne dair yazdıkları da aynen kaynaklarda yazıldığı şekilde örtüşmektedir.

“6 Ocak 1921: …Öğlen Yenişehir'e ulaşıyoruz. …İki saat sonra Köprühisar'ın dışındaydık. Dörtlü sıra halinde güzel, güzel yürüyorduk ve ansızın “bum” …yine "bum” …başka ve daha başka… Bir dakika sonra “gauv!” Birincisi neredeyse yanımızda patladı. …Bunu başkaları izledi. Önümüzde, arkamızda, yanımızda… Planlarını yapmışlar. Bize servis yapmak için, onların istediği yere ulaşana kadar kaygısızca ilerlememize izin verdiler… Neyse ki epeyce tepe vardı ve korunabildik…”

  Ertuğrul Grup Komutanı Kazım Özalp

Bu günü doğrulayan başka bir anı da Ertuğrul Grup Komutanlığı görevinde bulunan Kazım Özalp de o güne dair anlarını anlatırken;

“Köprühisar’ın doğu sırtlarına giden kuvvetlerimiz gizlendiler. Bursa-Bilecik yolunun üzerinde ve etrafında bize bağlı hiçbir fert görülmüyordu. Pusu kuran kuvvetlerimiz bütün bir gün beklediler. Akşamüzeri, tam tahmin ettiğimiz gibi bir otomobil ile 12 kamyondan kurulu bir düşman nakliye kolunun, Bilecik’e geçmek üzere caddeyi takiben Yenişehir yönünden gelmekte olduğu görüldü. Her şeyden habersiz olan bu nakliye kolu, Akderbent Batısındaki pusu mevzilerimizin önüne vardığı zaman büyük bir ateş yağmuruna tutuldu. Askerleri ve şoförleri şaşırdılar. Bir kısmı geriye, bir kısmı ileriye kaçmaya başladılar.[v]” demektedir.

Ertesi günü Yunan Ordusuna ait İzmir Tümeni Yenişehir kesiminde iki kol halinde saldırılarını sürdürmekteydi.[vi] O gün Pliziyotis’in bulunduğu birlik Türk ordularından darbe almış olsa gerek ki; Pliziyotis günlüğüne oldukça manidar kelimeler yazıyor. Mustafa Kemal’e ve onun nezdinde Türk ordusun atıfta bulunarak, aslında bir nevi de yenilgiyi kabullenerek sadece birkaç cümle ile geçiştiriyor günlüğünü;

7 Ocak 1921: Noel! Gerçekten güzel, Kemal’e bir şeyler söylemeye geldik ama O bizden önce söyledi…

7 Ocak günü cephede yaşananlar hakkında Anadolu Resmi tebliğinde şu ifadeler bulunmaktaydı; “Yenişehir mıntıkasında düşmanın 1 Fırkaya yakın kuvvetlerle 7 Ocak 1921 sabahı yapmış olduğu taarruz bir buçuk saat içerisinde ordumuzun yapmış olduğu azimli savunması karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu başarılı müdafaa üzerine karşı taarruza başlayan kıtaatımız düşmana mühim zayiatlar verdirerek, eski mevzilerine geri dönmeye mecbur etmişlerdir.”[vii] Devam edecek