Halk arasında Oruç Baba olarak bilinir. Asıl adı Şeyh Zekai Mustafa Efendi'dir. Aslen Yenişehirli olan İşkoda ve Üsküdar Muhafızı İbrahim Paşa'nın oğludur. Doğum tarihi hakkında kayıtlarda bilgi mevcut değildir.
Gençliğinde seyahate çıkmış ve Kütahya Simav'da Halvetiye tarikatının Şâ'baniyye koluna mensup el-Hâc Hasan Efendi ile karşılaşmış ve kendisine intisâp ederek uzun bir zaman yanında kalmıştır.
Şeyh Hasan Efendi'den aldığı tasavvuf derslerini tamamladıktan sonra İstanbul'a göç etmiştir. Topkapı Şehremeni Pazartekke Kürkçü Bostan Sokak'ta Pir Ümmi Sinan Dergâhı’na Şeyh olarak tayin olmuştur. Tasavvuf şiirlerini toplayan divanı çok meşhurdur. Halveti, Sinâni ve Şâbani tarikatının ileri gelenlerindendir.
1812 yılında İstanbul'da vefat etmiştir. Vefatının ardından dergahın başına oğlu Hasan Aziz Efendi, onun vefatının ardından Hasan Aziz Efendi'nin oğlu Mustafa Zekai Efendi, ardından onun oğlu İbrahim Şükrü Efendi, geçmiştir.
Kendisinin ve kendisinden sonra gelen aile eşrafının kabirleri Topkapı'da ki Oruç Baba Türbesi içerisindedir.
Hayatı paraya değer vermeden fakirlik içinde geçmiştir. Ramazan ayının ilk günü Hızır
Aleyhisselâm ile birlikte bir yudum sirke ve bir zeytin tanesi ile orucunu açtığı rivayet edilmektedir.
Bu nedenle de İstanbul Topkapı semtinde bulunan türbesi Ramazan ayının özellikle ilk günü dolup taşmaktadır. Kaynak: Mesut Biçer
