Yenişehir de manifaturacılardan başka kumaş satan tüccarlar ve mağazalarda vardı. Biraz da onlardan bahsetmek isterim.
Kavaflar Aralığının (Arasta Sokak), kuzey tarafındaki köşedeki işyeri, Şapkacı Tahir Üntut’un kumaşçı dükkânı idi. Her türlü kumaşlar burada satılırdı. 25 Kasım 1925’te şapka devrimi olduğu zaman, bütün şapka türleri burada satıldığı için, Tahir Efendi’ye de Şapkacı lakabı verilmiş. Üç oğlu vardı. Büyük oğlu Şakir Üntut ile küçük oğlu Cengiz Üntut Nakliye işleriyle uğraşıyorlardı. Şakir Üntut 1958-1960 yıllarında Belediye Başkanlığı da yapmıştı. Ortanca oğlu Raşit Üntut yanında çalıştı. Bu işi baba oğul birlikte devam etmişlerdi. Tahir Efendi’nin kendine özel yaptığı göz ilacı vardı. Rahatsız olanlara bu ilaçtan, küçük bir şişeye koyar, ücretsiz olarak da verirdi. Hayırsever bir insandı. Vefatından sonra Raşit Ağabey 90’lı yıllara kadar baba mesleğini sürdürmüştü. Daha sonra o da Bursa’ya gidince, bu işyerini Çorapçı Ali Rıza Özdemir almıştı.
Hamdi Bolaca’nın Yeni Sinemanın güney batı köşesinde kumaşçı dükkânı vardı. Hemen bitişiğinde de Sümerbank’ın Satış Mümesilliği bulunuyordu. Ortanca oğlu Niyazi Bolaca ile bir araya geldiğimizde, bu meslekle ilgili olarak şöyle diyordu;
“Babamlar Pirlepe’den 1924 yılında buraya göç etmişler. O zaman babam 20 yaşında, yanında da aileden 20-25 kişi varmış. Bin bir güçlüklerle önce İstanbul’a, oradan Eskişehir’e ve nihayet Yenişehir’e gelip yerleşmişler. Babam burada hem ticaretle hem de ziraatla uğraşmış. 1943 yılında İstanbul’dan hazır aldığı gocukları eski belediye dükkânlarının olduğu yerde sattığını bilirim. Bu işyerleri yıkılıp Yeni sinema binası yapılınca köşedeki yerimizde (Cumhuriyet Caddesi N.17’E) kumaşçı dükkânı açmıştı. Bende askerden geldikten sonra bu işimizi 1973 yılına kadar devam ettirmiştik. 50’li yıllarda Yenişehir’de 27 terzi esnafı vardı. Malları İstanbul’a gider imalat yerinden peşin parayla alıyorduk. Az bir kârla da satardık. Tabi ki bizdeki fiyatlar Sümerbank’tan da düşük olunca bütün terzilerde bizden alışveriş yapmaya başlamıştı.”
SÜMERBANK
Yeni Sinema binası bittikten sonra, Hamdi Bolaca’nın kumaş mağazasının bitişiğinde (Şimdi ise Cumhuriyet Caddesi 17/F-G-H) olan işyerlerinde Sümerbank’ın Satış Mümessilliği vardı. Bu mağazanın sorumlusu Kemal Sinop’tu. Kamil Yıldız, Mustafa Akbay ve Halit Akdümbek (Fiskos) tezgâhtar, Kavaklılı Avni Biçer veznedar, Ferit Bulut’ta muhasipti. 1960’da burası kapanmıştı. Bundan sonraki evreleri Emekli Sümerbank Müdürü Münür Gür’den dinleyelim;
“ 1960 yılında kapanan Sümerbank Satış Mümessilliği, yedi yıl sonra 1967’de Arif Horoz’un evlerinin altındaki (Cumhuriyet
Caddesi No.12-12’A) işyerinde Sümerbank Satış Mağazası olarak faaliyete geçmişti. İlk Müdür Cevat Alanbay’dı. Satış Memurları da, Şerif Tuncer, Hamdi İlhan ve Turan Ulusu idi. 1968 yılında İnegöl Satış Mağazasından Şair Yaşar Faruk İnal Muhasip Veznedar olarak atanmıştı. 1970 yılında da Sümerbank Bakanlıklar Şubesine Şef olarak atanmıştı. Bende Bursa da Sümerbank Merkez Mağazalarında çalışıyordum. 1977 yılında Yenişehir Satış Mağazasına Muhasip olarak atandım. Aynı yılın sonunda Müdür Cevat Alanbay emekli olunca, bende müdür oldum. Mağazamızın kuzeyinde Halk Bankası, güneyinde de Emlak Bankası vardı. Üç banka yan yana olup, halkımıza hizmet veriyorduk. Kira kontratlarımız 5 yıllık olduğu için Ekim/1980’de sona eriyordu. Mal sahipleriyle anlaşamadığımız için, Mağazayı Ali Can Caddesindeki Çorapçı Ali Rıza Özdemir’in evinin altındaki (6-A-B-C No.lu işyerine taşıyarak, burasını 5 yıllığına kiraladık. Burada Şerif Tuncer, Hamdi İlhan ve Güneceli İbrahim Ay Satış memurlarımız, Mecidiye Köyünden Hüseyin Sevik’te Veznedarımızdı. Burada 5 yıl kaldıktan sonra, Hacı Hasan Mahallesi Hacı Hasan Sokak’taki, Necdet Öztürk’ün evlerinin altındaki işyerini 5 yıllığına kiralayarak, faaliyetlerimizi burada sürdürdük. 1990 yılında emekli olunca, yerime müdür olarak Bozcaada’dan Sadettin Emirsoy atanmıştı. Emekli olduktan bir kaç zaman sonrada KİT’lere ait kurumlar özelleşince Sümerbank Mağazaları da öncelikle çalışanlarına verilmek ve de isim hakkını 10 yıl kullanmak koşuluyla, Yenişehir, İznik ve
Bilecik Satış Mağazalarını Müdür Sadettin Emirsoy almıştı. Daha sonra mağazasını Çayır Mahallesi Çayır Sokaktaki işyerine taşıdı. İnegöl Satış Mağazasını ise çalışanlarından Salim Cabbar ile Nizamettin Yüce satın alarak, Gündoğan Mahallesi Lapacı Sokak’ta Sümersan adı altında mağaza açmışlardı. Burada 1997 yılına kadar Şerif Tuncer ile birlikte çalıştık. Daha sonra da Hamdi İlhan çalışmaya başladı. Önce Şerif Tuncer ve daha sonra da ben işi bıraktım. Bu arada Salim Cabbar ile Nizamettin Yüce burayı devren Cemil Bektaş’a sattılar. Hamdi İlhan da bu işyeri tasfiye edilinceye kadar burada çalışmıştı. Her halde 2010 yılında da tamamen kapandı,” diyordu.
Manifaturacılarla ilgili yazımızın hazırlanmasında bilgi ve belgeleriyle desteklerini esirgemeyen bütün dostlarımıza gönülden teşekkürlerimi sunarken, aramızdan ayrılan bütün esnaf ve sanatkârlarımızı rahmetle, hayata olanları da minnetle anıyorum. Sağlıkla ve dostça kalınız.
