Bu haftaki geçmişten haber var köşemizde 5 Temmuz 1938 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanmış bir Yenişehir haberi var.
Haberde, “temiz suya, yeni binalara kavuşan Yenişehirliler ziraî sahada da yenilikler gösteriyorlar” denildikten sonra, Yenişehir hakkında genel bilgiler sıralanıyor.
Yerli buğday ekiminin yerine ilk kez Cumhuriyet buğdayının ekiminin başlaması ve bu sayede 23 kilo Cumhuriyet buğdayı eken bir çiftçinin geçen sene 24 kile buğday aldığı bu oranın da çok büyük bir verim olduğu ifade ediliyor.
Haberde ayrıca, Yenişehir’in içme suyu meselesinin halledildiği, hayvan ihracatı ve tabi ki meşhur kaymağı ile saat kulesi de özel olarak belirtiliyor.
Yenişehir’den üç manzara: Asri mezbaha, Saat Kulesi ve o dönemde su deposu olarak kullanılan Babasultan Zaviyesi
Günden güne güzelleşen bir kasaba: Yenişehir
Temiz suya, yeni binalara kavuşan Yenişehirliler ziraî sahada da yenilikler gösteriyorlar
Yenişehir (Hususi) – Günden güne bariz terakki eserleri gösteren Yenişehir'de hemen hemen bütün halk rençperlikle meşguldür ve gözün görebildiği kadar geniş olan ovası kâmilen buğdayla süslenmiştir. Evvelce yerli buğday eken Yenişehirliler iki senedir tecrübe mahiyetinde olan ve adına halkın (Cumhuriyet buğdayı) dediği cins buğday ekmekte ve gelecek seneden itibaren bu buğdaylar; bütün rençperler tarafından kullanılacaktır. İtalya'dan Adapazarı'na numune için gelip, Yenişehirliler tarafından da iki senedir tecrübe edilen bu buğdaylar Yenişehir Karasuluk toprağını sevmiş ve bugün (bire kırk, bire altmış) vermektedir. Geçen sene tecrübe mahiyetinde 23 kilo Cumhuriyet buğdayı eken çiftçi, geçen sene 24 kile buğday almıştır. Bir kilo buğdaya bir kile buğday almak büyük bir şeydir. Bu sene büyük mikyasta tecrübe yapılmış ve hakikaten çok bereketli mahsul verdiği gözle görülmüştür. Meselâ: Seymen köyünden Ali Karabacak bu sene 320 kile cumhuriyet buğdayından etmiştir. Yenişehir çiftçilikle geçinen bir memleket olduğundan havalarında müsait gitmesinden bu sene çok neşelidirler. Cumhuriyet buğdayı namı ile anılan buğday, çok parlak, sarı, yumuşak ve önü de kar gibi beyaz olduğu söylenmektedir. Halk ve köylüler Cumhuriyet buğdayından çok memnundurlar.
Hayvan İhracatı
Yenişehir, Bursa vilâyet kazaları içinde büyük başlı hayvan yetiştirmekle de meşhurdur. Yenişehir’den ayrılanlar mutlaka hediye olarak oranın şöhret kazanan kaymağından almağı unutmazlar. Nasıl Bursa’nın şeftalisi, Ankara’nın balı meşhursa işte Yenişehir’in kaymağı da böyle nam salmıştır. Yenişehir’de güzel ve asri bir şekilde mezbaha yapılmış, etrafının bataklığı giderilerek Çam ağacı yetiştirilmiştir. Yenişehir'de insanın yüzünü güldüren ikinci bir şey varsa o da iki seneden beri memleket içinde ve memleket dışında umumi yerlere ve bahçelere devamlı bir çalışma ve dikkat neticesi olarak güzel ve büyük çamların kondurulmasıdır. Bilecik -Bursa şosesinin kenarlarına, hem akasya, hem de çam dikilmiştir.
Su meselesi halledildi
Yenişehir senelerden beri halledilemeyen en büyük derdi su idi. Yenişehirliler, evvelce suyunu Dolapsuyu denilen ve bugün sıhhi görülmeyen sudan içerlerdi.
Bu yüzden Yenişehir’in arabacıları damacanalarla İnegöl'ün güzel suyundan götürerek bir su ticareti başlamıştı. Kahvelerde bile para ile İnegöl suyu kullanılırdı. Buna çare bulunarak Yenişehir halkının da yüzü gülmüştür. Şimal kısımdan ve uzak yerden temin edilen eski ve çok meşhur Yenişehir'in Kerim suyu şehre getirilmiş ve büyük bir depo yapılarak oradan bütün çeşmelere bu su verilmektedir. Artık su sıkıntısı kalmamıştır.
Gelecek sene bu deponun etrafı gayet güzel bir park haline getirilecektir. Çünkü; büyük bir tepenin üzerinde olduğu için bütün ovaya ve şehrin manzarası hakimdir.
Saat kulesi
Yeni Hükümet Konağından çıkınca Cumhuriyet alanının ortasında yepyeni çehresi ile yükseklere çıkan kule; Yenişehir'in yeni yapılan güzel saat kulesidir. Büyük emeklerle meydana gelen bu saat kulesi hakikaten zevkle ve incelikle yapılmıştır. Kaynak: Mesut Biçer arşivi
